Pierwszy krok do spłaty długów to uświadomienie sobie, skąd wzięło się zadłużenie. Następnie warto dokładnie zaplanować domowy budżet i poszukać oszczędności. Nie należy też ignorować wezwań do zapłaty i unikać kontaktu z wierzycielami. W zamian zaproponuj im rozwiązanie, które jest dla ciebie możliwe lub zapytaj, jak mogą ci pomóc w spłacie długów.
W dalszej kolejności możesz skorzystać z takich rozwiązań jak kredyt konsolidacyjny albo oddłużeniowy, sprzedaż majątku, a w ostateczności – ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Wychodzenie z zadłużenia to trudny proces, często warto więc poszukać też wsparcia rodziny i znajomych, lub doradcy finansowego, prawnika czy psychologa.
Jak uniknąć zadłużenia oraz pierwsza pomoc w spłacie długów
Spłata długu zaczyna się już na etapie wyboru bezpiecznej pożyczki czy też kredytu, bo pierwszą z dwóch najczęstszych przyczyn zadłużenia jest zaciąganie zobowiązań, których nie można potem spłacić. Drugą, powiązaną z pierwszą, jest z kolei niewłaściwe planowanie budżetu domowego i zbyt duże wydatki w stosunku do przychodów.
Gdy dług jest już faktem i trudno go spłacić, pierwszym krokiem powinno być więc szukanie oszczędności w domowym budżecie. Powinieneś zacząć od dokładnego rozpisania dochodów i wydatków, w tym drugim przypadku zaczynając od tak zwanych wydatków sztywnych, które trudniej ograniczyć. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim wydatki mieszkaniowe i inne absolutnie niezbędne, cykliczne opłaty, a także raty pożyczek i kredytów. Dobrze też doliczyć niewielką poduszkę finansową na nieprzewidziane, lecz konieczne wydatki.
Pozostałe koszty są bardziej elastyczne i to tu najpierw szukaj oszczędności. W zależności od twoich preferencji, do czasu spłaty długów możesz między innymi kupować tańsze produkty i ograniczać pozaspożywcze zakupy do niezbędnego minimum, ciąć wydatki na rozrywkę, albo przesiąść się z samochodu na rower lub komunikację miejską.
Spłata długów – szukaj rozwiązań razem z wierzycielem
Najgorsze, co możesz zrobić, gdy nie masz możliwości terminowej spłaty długów, to schować głowę w piasek i zignorować przychodzące wezwania do zapłaty lub zaciągać nowe, ryzykowne pożyczki na spłatę wcześniejszych zobowiązań. Działania te to najprostsza droga do spirali zadłużenia, z której bardzo ciężko wyjść.
W zamian, warto przed upływem terminu spłaty pożyczki lub innego długu skontaktować się z wierzycielem. Szczerze poinformuj go o niemożności zapłaty, a najlepiej przedstaw też realne dla Ciebie możliwości spłaty długu. Zarówno banki, jak i dobre firmy pożyczkowe są otwarte na dłużników, którzy wykazują wolę uregulowania swoich zobowiązań i często oferują im pomoc w spłacie długów.
Mogą między innymi rozłożyć zadłużenie na raty, czy też zmniejszyć wysokość miesięcznej kwoty do spłaty kosztem wydłużenia okresu kredytowania. Gdy instytucja nie zgadza się na satysfakcjonujące Cię rozwiązania, możesz spróbować refinansowania pożyczki, czyli przekazania długu innemu pożyczkodawcy, który zgodzi się spłacać Twoje zobowiązanie z taką wysokością miesięcznej raty, którą możesz zapłacić.
Jeśli termin spłaty już dawno minął warto też spróbować zawrzeć ugodę z wierzycielem, co pozwoli zaoszczędzić na karnych odsetkach, kosztach sądowych czy egzekucji komorniczej. Ugoda może też niekiedy prowadzić do częściowego umorzenia zadłużenia.
Pomoc w spłacie długów – finansowa, prawna, psychologiczna
Dla wielu osób długi mogą być źródłem poważnych problemów osobistych i rodzinnych oraz zawodowych, a nawet zdrowotnych. Wychodzenie z zadłużenia to z kolei długotrwały, trudny i często bolesny proces, warto więc szukać wsparcia ze strony innych. Chociaż pomoc specjalistów najczęściej jest odpłatna, korzyści mogą znacznie przewyższyć jej koszty, zwłaszcza przy dużym zadłużeniu.
W spłacie długów mogą też pomóc rodzina i przyjaciele. Nie zawsze będą mogli i chcieli pomóc ci finansowo, ale być może wesprą cię emocjonalnie lub pomogą obiektywniej ocenić twoją sytuację albo znaleźć najlepsze rozwiązanie problemu.
W długofalowym planowaniu budżetu i podejmowaniu kluczowych decyzji finansowych związanych ze spłatą długów może jednak przydać się wiedza niezależnego doradcy finansowego. Kiedy indziej wskazana będzie pomoc prawnika (bezpłatnych porad prawnych udzielają między innymi: Federacja Konsumentów, Rzecznicy Praw Konsumenta czy Rzecznik Finansowy) lub profesjonalna pomoc psychologiczna, dzięki której będziesz lepiej radzić sobie z życiowymi trudnościami i stresem.
Warto także śledzić serwisy służące edukacji finansowej (np. kapitalni.org). Dzięki nim zyskasz wiedzę m.in. na to, w jaki sposób planować swój domowy budżet, aby uniknąć nadmiernego zadłużenia.
Kredyt konsolidacyjny i oddłużeniowy a spłata długów
Do narzędzi finansowych, które mogą pomóc Ci w spłacie długów, należą też kredyt konsolidacyjny i oddłużeniowy. Podstawowy cel obu rozwiązań jest podobny: połączenie wszystkich długów (kredytów, pożyczek, zadłużeń na kartach kredytowych) w jedno zobowiązanie z nowym oprocentowaniem oraz jednym terminem płatności miesięcznej raty.
Bardziej opłacalnym wyjściem jest kredyt konsolidacyjny, który możesz uzyskać w banku. Powinien on zmniejszać sumę twoich miesięcznych zobowiązań do poziomu, który jesteś w stanie spłacić. Najczęściej dzieje się to kosztem wydłużenia ich czasu spłaty i najczęściej zwiększenia ogólnych kosztów kredytu.
Jeśli masz bardzo poważne problemy finansowe i żaden bank nie chce udzielić ci kredytu konsolidacyjnego, możesz rozważyć kredyt oddłużeniowy w firmie pożyczkowej. Takie rozwiązanie jest jednak zazwyczaj zauważalnie droższe i bardziej ryzykowne, zwłaszcza jeśli firma pożyczająca ci pieniądze żąda zabezpieczenia kredytu oddłużeniowego w postaci samochodu lub nieruchomości. Należy więc dokładnie przemyśleć i przekalkulować jego opłacalność oraz traktować je jako ostateczny instrument stricte finansowy, który masz do dyspozycji.
Sprzedaż majątku i przeprowadzenie upadłości konsumenckiej
Gdy powyższe sposoby spłaty długów są niewystarczające, nie można z nich skorzystać lub są bardzo nieopłacalne, konieczne są radykalniejsze rozwiązania. Pierwszym jest upłynnienie części majątku, żeby wyjść z zadłużenia. Sprzedaż samochodu czy nieruchomości jest niewątpliwie bolesna, lecz czasem nieunikniona. Jazda tańszym pojazdem lub życie bez auta albo nowy start w mniejszym, lub wynajmowanym mieszkaniu, lecz bez długów, będą lepszym wyjściem, niż nakręcanie spirali zadłużenia.
W ostateczności możesz też złożyć do sądu wniosek o upadłość konsumencką. Wynikiem tego procesu może być umorzenie długu. Najczęściej jest ono częściowe, ale w przypadku, gdy dłużnik nie ma majątku i jest niezdolny do podjęcia pracy zarobkowej, może być nawet całkowite.
Wrzesień 2020