Inflacja to proces powszechnego wzrostu cen w gospodarce. Mówimy o niej w momencie, gdy dochodzi do podniesienia cen wszystkich towarów i usług, a nie tylko niektórych produktów. Skutkiem inflacji jest spadek wartości i siły nabywczej pieniądza. W praktyce oznacza to, że z czasem, za tę samą cenę jesteśmy w stanie kupić mniej. We współczesnych gospodarkach inflacja jest zjawiskiem występującym powszechnie. Uważa się, że niewielki jej poziom jest zdrowy dla gospodarki.
Inflacja – co na nią wpływa?
Jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za wzrost inflacji są ceny surowców energetycznych – zwłaszcza ropy naftowej. Stosuje się ją powszechnie w dystrybucji dóbr. Nawet niewielki wzrost cen ropy przekłada się zarówno na koszty produkcji, jak i transportu produktów. W efekcie drożeją artykuły, które trafiają na półki sklepowe. Rosnąca inflacja sprawia, że za tą samą cenę można nabyć mniej niż przedtem.
Co jeszcze może przyczynić się do wzrostu inflacji?
- Nadmierna emisja pieniądza w gospodarce;
- brak równowagi w wydatkach w budżecie państwa;
- wadliwa struktura gospodarki;
- wzrost globalnego popytu w gospodarce;
- nagły wzrost kapitału inwestycyjnego;
- wzrost kosztów produkcji podstawowych produktów,
- spirala kosztowo-płacowa (jeśli wraz ze wzrostem cen rosną oczekiwania względem podwyżek).
Jak mierzy się poziom inflacji?
Groźna dla gospodarki jest wysoka inflacja lub deflacja (spadek poziomu cen). Zmiany poziomu cen mierzy się za pomocą indeksu cen:
- konsumpcyjnych, które obejmują dobra nabywane przez konsumentów regularnie;
- hurtowych, czyli cen pośrednich (bez marży);
- fabrycznych, które obrazują zmiany poziomu cen ustalanych przez producentów na różnych etapach procesu wytwarzania dóbr.
Najczęściej stosowany jest indeks cen konsumpcyjnych – rosną ceny, a maleje siła nabywcza pieniądza, co oznacza, że za tę samą ilość pieniędzy możemy kupić mniej dóbr.
Skutki inflacji - jak przekłada się na gospodarkę?
Skutki inflacji w pierwszej kolejności odczuwają przede wszystkim konsumenci, my wszyscy. Spadek wartości pieniądza sprawia, że zmienia się jego siła nabywcza. Jednocześnie spada wartość oszczędności – inflacja może pochłaniać zysk np. z nisko oprocentowanych lokat.
Rosnąca inflacja może zwiększyć także wydatki pracodawców – w związku z rosnącymi cenami pracownicy mogą oczekiwać podwyżek. To może jeszcze bardziej pogłębić jej skutki za sprawą tzw. efektu drugiej rundy. Wzrost płac dodatkowo wzmaga podwyżki cen produktów i usług.
Skutkiem inflacji w społeczeństwie jest także rosnący spadek zaufania do pieniądza. Konsumenci i podmioty gospodarcze szukają bezpieczniejszych metod lokowania pieniędzy, np. nieruchomości lub złoto.
Inflacja wpływa także na funkcjonowanie gospodarki – spadek popytu sprawia, że przedsiębiorcy ograniczają swoje działania oraz wstrzymują wydatki i inwestycje. W efekcie wiele firm traci pierwotną stabilność.