Dane biometryczne

Co to są dane biometryczne i jakie rodzaje danych wyróżniamy?

Przechowywanie danych biometrycznych staje się normą, szczególnie jeśli chodzi o osoby powiązane z nowoczesnymi technologiami. Odcisk palca, biometria twarzy czy nawet tęczówki oka – to najpowszechniejsze sposoby weryfikacji tożsamości. Dotyczy to już nie tylko telefonów komórkowych, ale także miejsc użytku publicznego.

Biometria pozwala zachować wysoki poziom bezpieczeństwa oraz funkcjonalności budynków, np. poprzez udzielenie dostępu do konkretnych pomieszczeń przez osoby, których dane biometryczne są zautoryzowane w systemie komputerowym. Rodzaje danych biometrycznych są różne. Najpowszechniejsze to odciski palców, które powoli są wypierane przez nowocześniejsze metody weryfikacji tożsamości, np. analiza 3D rys twarzy czy nawet budowy tęczówki oka. 

Dane biometryczne – co to takiego?

Dane biometryczne to zgodnie z aktualnymi przepisami dane osobowe, które są wynikiem przetworzenia technologicznego cech człowieka. Informacje przetwarzane przez nowoczesny sprzęt są w stanie potwierdzić tożsamość człowieka na podstawie jego odcisku palców, wizerunku twarzy oraz danych daktyloskopijnych. Biometryka obejmuje przede wszystkim cechy:

• fizyczne,
• fizjologiczne,
• behawioralne.

Definicja danych biometrycznych wskazuje, że są to informacje o konkretnych osobach, które umożliwiają ich identyfikację przy pomocy, np. odcisku palca lub biometrii twarzy/ciała. Tak prosta definicja wymaga doprecyzowania, głównie ze względu na stale zmieniające się technologie. Otóż za dane biometryczne można uznać praktycznie wszystkie cechy charakterystyczne człowieka, które zostały przetworzone z użyciem nowoczesnych czujników i oprogramowania komputerowego do obrazowania w przestrzeni wirtualnej.

Biometria – jakie dane obejmuje? 

Proste wyjaśnienie tego, co to są dane biometryczne, nie jest łatwe. Jeszcze do niedawna za biometrię uznawano wyłącznie odciski palców. Tuż obok standardowego jak dotąd odcisku palca wyróżniamy też inne obrazy wizerunku człowieka. Dane biometryczne to przede wszystkim:

• cechy tęczówki oka,
• układ naczyń krwionośnych,
• głos,
• kształt małżowin usznych,
• sposób podpisywania się z uwzględnieniem nacisku i poziomem nachylenia pisma,
• dynamika pisania na klawiaturze,
• rysy twarzy wraz z obrazem trójwymiarowym.

Można powiedzieć, że wszystko, co można uznać za indywidualne cechy człowieka, jest obecnie informacją biometryczną. Co więcej, katalog danych biometrycznych stale się powiększa.

Podmioty odpowiedzialne za analizowanie i przygotowywanie informacji o biometrii człowieka stale odkrywają nowe cechy i metody weryfikacji tożsamości z użyciem nowoczesnych technologii. Biometria rozwija się tak szybko, że prawo związane z ochroną danych osobowych jest stale uaktualniane, zgodnie z tym, jakie informacje przetwarzają systemy biometryczne. 

Identyfikacja biometryczna – gdzie jest stosowana?

Biometryka jest obecnie stosowana w wielu dziedzinach życia człowieka. Najpowszechniejsza jest weryfikacja tożsamości użytkownika urządzeń mobilnych. Nowoczesne smartfony wykorzystują dane biometryczne do odblokowania ekranu. W tym przypadku identyfikacja biometryczna odbywa się przy pomocy czytnika linii papilarnych lub aparatu na podczerwień wraz z czujnikami, które wykrywają wcześniej zarejestrowane rysy twarzy. Jak jeszcze można wykorzystać dane biometryczne? Przykłady zastosowania w praktyce to:

• rejestracja czasu pracy w zakładach produkcyjnych.
• kontrola dostępu do pomieszczeń lub obiektów budowlanych, np. instytucji państwowych,
• dostęp do skarbca, np. poprzez wieloetapowy skan tęczówki osoby uprawnionej do otworzenia pomieszczenia.

Możliwości wykorzystania danych biometrycznych jest naprawdę wiele. Rozwój nowoczesnych technologii powoduje, że logowanie na konta bankowe, do urządzeń mobilnych, a nawet systemu ochronnego domu staje się coraz łatwiejszy i bezpieczniejszy. Dane biometryczne są też sporym ułatwieniem dla osób korzystających z social mediów. Posiadanie wielu kont z innymi hasłami to problem. Logowanie biometryczne nie generuje konieczności zapamiętywania haseł – wystarczą zweryfikowane dane biometryczne z wieloetapowym procesem logowania. To gwarantuje maksimum bezpieczeństwa.

Dane biometryczne – czy korzystanie z nich jest bezpieczne?

W kwestii bezpieczeństwa warto wspomnieć o Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2020 roku w sprawie przetwarzania danych biometrycznych oraz danych genetycznych przez Żandarmerię Wojskową [1]. Aktualne przepisy wskazują, że dane biometryczne są danymi poufnymi, które należy przechowywać z zachowaniem odpowiednich zasad bezpieczeństwa.

Używanie biometrii na co dzień to bezpieczny sposób logowania się do aplikacji w telefonie, systemach komputerowych oraz odblokowywania dostępu do pomieszczeń, np. w firmie. Korzystanie z takich metod weryfikacji tożsamości jest w pełni bezpieczne. Każdy człowiek ma inne dane biometryczne, których praktycznie nie da się podrobić.

Nowoczesne czujniki odcisków palców oraz kamery 3D dokładnie weryfikują obraz biometryczny twarzy człowieka. To szczególnie widoczne w nowoczesnych smartfonach, których nie da się odblokować poprzez pokazanie zdjęcia właściciela przed ekranem telefonu.

Dane biometryczne – czy to informacje wrażliwe? 

Dane biometryczne zaliczają się do rodzaju informacji, które są szczególnie chronione przepisami, odnoszącymi się do zapewnienia bezpieczeństwa danych osobowych. Wrażliwe dane to te, które dotyczą prywatnego życia człowieka, jego seksualności, poglądów i przekonań. O ile biometria nie przekazuje poufnych danych bezpośrednio, to jednak może być medium dostępowych do informacji prywatnym życiu każdego człowieka.

W kwestii bezpieczeństwa biometrii warto wiedzieć, że pracodawcy mogą przetwarzać takie dane identyfikacyjne wyłącznie za pisemną zgodą pracownika, który zrobi to z własnej inicjatywy. Zgodnie z obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 sierpnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie danych osobowych przepisy RODO przewidują pewne wyjątki, które umożliwiają przetwarzanie danych osobowych, w tym biometrycznych.

Sytuacje, w których to możliwe to: wyraźna zgoda osoby na przetwarzanie danych, niezbędność przechowywania danych biometrycznych do wykonywania obowiązków zawodowych, ochrona interesów danej osoby i przesłanki powiązane z istotnym interesem publicznym. 

_______

[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000087