Zaliczka to część wpłacanej kwoty za dany towar lub usługę. Zaliczka wynika z umowy zawartej między stronami i nie stanowi, tak jak zadatek, formy zabezpieczenia wykonania umowy, a jedynie część ceny.
Zaliczka jest zwracana, jeśli umowa między stronami nie doszła do skutku. W przypadku zadatku jest inaczej. To dlatego, że jeśli umowa nie została wykonana z jakiegoś konkretnego powodu, to jedna ze stron może zatrzymać zadatek dla siebie.
Prawidłowe wykonanie zobowiązania przez strony powoduje, że zaliczka jest wliczana na poczet świadczenia głównego strony, natomiast w wypadku niewykonania świadczenia druga strona uprawniona jest odstąpić od łączącej strony umowy, co wiąże się z wzajemnym zwrotem świadczeń przez strony – w tym pobranej zaliczki - oraz możliwością żądania od drugiej strony naprawienia szkody, jaką dana osoba poniosła w wyniku niewykonania zobowiązania.
Według prawa, zaliczka stanowi część kwoty należnej z tytułu wykonanego świadczenia. To oznacza, że gdy jedna ze stron nie wywiąże się z warunków umowy, kwotę zaliczki należy zwrócić.
Co w sytuacji, gdy usługodawca pobrał zaliczkę i wykonał już część zlecenia, a w międzyczasie klient zrezygnował z usługi? Czy w tym przypadku zaliczka podlega zwrotowi?
Otrzymaną zaliczkę należy zwrócić, choć usługodawca może oczekiwać zapłaty za część wykonanej pracy. W tym przypadku rozwiązaniem może okazać się kompensata. By ją uzyskać, należy złożyć oświadczenie o potrąceniu wskazanej kwoty – należnej za częściowe wykonanie zlecenia.