Co to jest pętla zadłużenia?
Pętla zadłużenia (pętla finansowa) to zjawisko pogłębiających się długów. Zaciąganie kolejnych zobowiązań na spłatę wcześniejszych długów skutkuje najczęściej jeszcze większymi problemami, bez możliwości regularnej spłaty zobowiązań. W pętlę kredytową może wpaść każdy, jeśli kolejne pożyczki i kredyty są zaciągane bez zastanowienia i planu spłaty. Brak kontroli nad własnymi finansami oraz wydatkami gospodarstwa domowego to najlepsze wyjaśnienie tego, co to jest pętla zadłużenia.
Wyjście z pętli zadłużenia nie należy do najłatwiejszych zadań, szczególnie jeśli pętla kredytowa pogłębia się już od dłuższego czasu. W takich sytuacjach konieczne jest wprowadzenie w życie określonych działań, które mają usprawnić zarządzanie długiem. Obejmują one m.in. planowanie budżetu osobistego, rezygnację ze zbędnych wydatków, szukanie oszczędności itp. Problem pętli zadłużenia może dotknąć każdego, kto bez dogłębnej analizy własnych finansów decyduje się na wiele zobowiązań lub znajduje się w trudnej sytuacji życiowej, a więc nie działa racjonalnie w odniesieniu do gospodarowania domowymi finansami.
Czym jest spirala zadłużenia?
Spirala zadłużenia oznacza sytuację, w której klient zaciąga kolejne zobowiązania finansowe, nie radząc sobie z regularną spłatą wcześniejszych. To proces spłacania starszych zadłużeń poprzez zaciąganie nowych form finansowania.
Spirala zadłużenia jest negatywnym zjawiskiem, które może dotknąć każdego pożyczko- i kredytobiorcę. Wystarczy założyć, że zaciągnięcie nieprzemyślanych zobowiązań finansowych połączy się z utratą pracy lub nagłą chorobą dłużnika – to pierwszy krok, aby popaść w spiralę kredytową.
Występowanie spirali kredytowej może generować wiele problemów – nie tylko na tle finansowym, ale także w odniesieniu do relacji rodzinnych, fizycznego stanu zdrowia, a nawet psychicznego. Wynika to głównie ze względu na nieustanny stres związany z rosnącymi długami. Brak możliwości spłaty aktualnych zobowiązań to jeden z pierwszych kroków, który generuje ryzyko wystąpienia spirali finansowej.
Zaciąganie kolejnych zobowiązań na pokrycie rat po terminie także nie jest dobrym pomysłem i najczęściej jest powodem spirali kredytowej, a wtedy walka z obciążeniami finansowymi jest naprawdę skomplikowana.
Spirala finansowa – jak powstaje?
Spirala zadłużenia powstaje wtedy, kiedy potencjalny kredyto- lub pożyczkobiorca zaciąga nowe zobowiązania mimo skomplikowanej sytuacji finansowej. Proces powstawania nadmiernego zadłużenia jest bardzo prosty. Wystarczy, że dana osoba znajdzie się w trudnej sytuacji życiowej: straci pracę, poważnie zachoruje lub nagle pojawią się dodatkowe wydatki, których nie da się pokryć z miesięcznej pensji.
Pierwsze widoczne oznaki spirali finansowej to przede wszystkim problem z regularną płatnością rat zaciągniętych zobowiązań – zarówno tych bankowych, jak i pozabankowych. Kiedy zjawisko spirali kredytowej zacznie się rozkręcać, samodzielne wyjście z pętli finansowej może być bardzo ciężkie.
Skutkiem rozwijającej się spirali finansowej mogą być negatywne wpisy w rejestrze Biura Informacji Kredytowej oraz innych bazach dłużników. W przypadku wielu opóźnień w spłacie zobowiązań pożyczkodawca może przekazać sprawę do firmy windykacyjnej lub nawet do sądu. Wtedy dłużnik w spirali kredytowej musi liczyć się z poważniejszymi konsekwencjami, np. zajęciami i licytacjami komorniczymi.
Spirala finansowa – jakie są przyczyny zadłużenia?
Przyczyny występowania spirali finansowej są uzależnione najczęściej od indywidualnej sytuacji życiowej osoby, która zaciąga kolejne zobowiązania w bankach i firmach pożyczkowych. W praktyce nie oznacza to, że spirala kredytowa to sytuacja, kiedy ktoś ma na głowie kredyt hipoteczny, gotówkowy i samochodowy jednocześnie. Główna przyczyna spirali kredytowej to podpisywanie wielu umów pożyczkowych i kredytowych, które stanowią nadmierne obciążenie dla budżetu gospodarstwa domowego. O pętli kredytowej można mówić wtedy, gdy miesięczne zobowiązania przekraczają znacznie kwotę osiąganych dochodów.
Nadmierne zadłużenie i coraz głębsza spirala finansowa wynika głównie z nieodpowiedzialnego zaciągania kolejnych zobowiązań kredytowych, konsolidowania długów i pożyczania środków bez jasno określonych potrzeb. Przyczyną pojawienia się spirali kredytowej może być także brak rzetelnej oceny swoich możliwości finansowych w odniesieniu do zaciągania pożyczek i kredytów.
Jak uniknąć pętli zadłużenia?
Uniknięcie pętli zadłużenia jest możliwe poprzez odpowiedzialne zarządzanie własnymi finansami. W tym miejscu można wspomnieć o dokładnym sprawdzeniu ofert pożyczkodawców, analizowaniu możliwości spłaty, przewidywaniu „niespodziewanych” sytuacji, pożyczaniu pieniędzy na konkretny cel. Warto też wspomnieć, że w przypadku problemów ze spłatą warto pozostać w stałym kontakcie z pożyczkodawcą.
Pętla zadłużenia – jak z niej wyjść?
Wyjście z pętli zadłużenia to długotrwały proces, szczególnie jeśli skala długów jest naprawdę spora. Nie oznacza to jednak, że pętla kredytowa będzie zjawiskiem, które będzie odczuwalne przez całe życie kredytobiorcy.
Proces redukowania poziomu zadłużenia należy rozpocząć od dokładnego zaplanowania domowego budżetu oraz określenia tego, które zadłużenia powinny być spłacone w pierwszej kolejności. Warto na początek poszukać jakichkolwiek oszczędności w domowym budżecie, które można przeznaczyć na spłatę zobowiązań.
Należy także ograniczyć do maksimum wydatki gospodarstwa domowego, regularnie planować budżet lub ewentualnie zwiększyć miesięczne dochody, np. poprzez zmianę pracy na lepiej płatną. Dzięki temu pętla finansowa przynajmniej nie będzie się powiększać – oczywiście przy założeniu, że nie zostaną zaciągnięte kolejne chwilówki, pożyczki lub kredyty.
Upadłość konsumencka – czy można ją ogłosić przy spirali zadłużenia?
Istnieje pewna zależność na linii spirala zadłużenia a upadłość konsumencka. Takie rozwiązanie to ostateczność, kiedy dłużnik nie jest w stanie dojść do porozumienia z wierzycielami. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest możliwe wtedy, kiedy dochody są zbyt niskie, by pokryć zobowiązania, a więc spirala kredytowa nie wyklucza takiej opcji.
Ubieganie się o taki status może zostać zweryfikowane przez sąd w razie podejrzeń, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie wynika z przyczyn losowych. Niestety, ale wyjście z pętli zadłużenia w ten sposób powoduje, że dłużnik nie może już zarządzać swoim majątkiem – ten zostanie przekazany na zaspokojenie roszczeń wobec wierzycieli.