Co to jest gwarancja bankowa i jakie są jej rodzaje?
Gwarancja bankowa to forma potwierdzenia wiarygodności przedsiębiorcy. Takie poświadczenie jest przydatne jeśli firma szuka nowych kontrahentów krajowych i zagranicznych. Dzięki gwarancji bankowej przedsiębiorca będzie postrzegany jako pewna strona transakcji. Na rynku wyróżniamy kilka odmian gwarancji bankowych. Najpopularniejsze to gwarancje: wadialne, wykonania kontraktu, zwrotu zaliczki oraz rękojmi.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o prawie bankowym określa zasady udzielania gwarancji bankowych [1]. Według aktualnych przepisów gwarancja bankowa to zobowiązanie banku do wypłaty środków beneficjentowi po spełnieniu przez niego określonych wcześniej warunków umowy. Warto wiedzieć, że banki za rozpatrzenie udzielenie zlecenia gwarancji mogą naliczyć dodatkowe opłaty za obsługę.
Co to jest gwarancja bankowa?
Gwarancja bankowa to umowa zawierana pomiędzy gwarantem, czyli bankiem, a beneficjentem. Wierzycielem może zostać przedsiębiorca i osoba fizyczna – praktycznie każdy podmiot, który obawia się, że należność w ramach umowy nie zostanie uregulowana w terminie. To prosta definicja tego, co to jest gwarancja bankowa.
Taka forma zabezpieczenia dotyczy nie tylko transakcji sprzedaży, ale także: spłaty zobowiązań bankowych, rat leasingów, cła, rękojmi oraz zaliczek. Wszędzie tam, gdzie liczy się odpowiednie zabezpieczenie, można wykorzystać dostępne rodzaje gwarancji bankowych.
Zakres zastosowania takiej formy ochrony pomiędzy kontrahentami jest wyjątkowo szeroki. Zasada działania jest prosta: jeśli dłużnik nie ureguluje terminowo swojego zobowiązania, obowiązek zapłaty przypada na gwaranta, czyli bank lub grupę instytucji bankowych, które wystawiły gwarancję. Innymi słowy, gwarancja spłaty kredytu lub inna forma zabezpieczenia to przeniesienie ryzyka niewypłacalności kontrahenta na gwaranta.
Jakie są rodzaje gwarancji bankowych?
Rodzaje gwarancji bankowych można podzielić na dwie grupy: warunkowe i bezwarunkowe. Do tych pierwszych zalicza się sytuacje, w których uzyskanie przez beneficjenta środków z tytułu gwarancji jest wyjątkowo trudne. W przypadku gwarancji warunkowych konieczne jest spełnienie wszystkich warunków umownych, a także przeprowadzenie procesu weryfikacyjnego. Na tym etapie banki sprawdzają, czy złożone zostały wszystkie dokumenty, a także zasadność roszczenia.
Gwarancja bankowa bezwarunkowa to przeciwieństwo powyższej sytuacji. Beneficjent nie musi spełniać żadnych warunków ani przedstawiać dokumentów do wglądu przez instytucję gwarancyjną. Dzięki temu wypłata należności odbywa się na wyłączne żądanie beneficjenta.
Pozostałe gwarancje kredytowe to:
- Gwarancja wadialna – najczęściej obejmuje przetargi. Takie zabezpieczenie powoduje, że w razie niewywiązania się zleceniodawcy ze zobowiązań wynikających z umowy przetargowej, bank wypłaci kwotę określoną w wadium.
- Gwarancja dobrego wykonania kontraktu – zabezpieczenie stworzone dla podmiotów świadczących usługi wobec osób fizycznych i innych przedsiębiorców. Bank udziela takiej gwarancji na wniosek usługodawcy, a beneficjentem jest podmiot zlecający.
- Gwarancja zwrotu zaliczki – to dobre zabezpieczenie, które powoduje, że zaliczka z kontraktu nie zostanie wypłacone bez spełnienia warunków gwarancji. Bank w ten sposób zabezpiecza zwrot zaliczki, jeśli wykonawca nieprawidłowo rozliczy otrzymane pieniądze.
Warto też dodać, że gwarancje kredytowe występują jako obce i własne. W przypadku zabezpieczeń własnych zwiększa się realna wiarygodność i siła negocjacyjna firmy, a także płynność finansowa. Obce gwarancje to jednak większe bezpieczeństwo dla transakcji handlowych oraz mniejsze ryzyko, że kontrahent nie wywiąże się z warunków wynikających z umowy. Inne formy gwarancji bankowych zabezpieczają kwestie: rękojmi, przetargów i wykonania umowy najmu.
Gwarancja bankowa – kiedy się ją stosuje?
Gwarancje kredytowe lub inaczej bankowe stosuje się w celu zabezpieczenia transakcji i umów pomiędzy określonymi podmiotami. To zmniejsza ryzyko, że beneficjent nie otrzyma należnej mu kwoty, np. za zrealizowane usługi. W ramach umowy gwarancji bankowej instytucja jest zobowiązana do wypłacenia należnych środków na rzecz jednej ze stron umowy.
Gwarancja bankowa – kiedy można ją uzyskać?
W celu uzyskania gwarancji bankowej firma jest zobowiązana do udowodnienia, że będzie w stanie spłacić samodzielnie zaciągnięte zobowiązania, np. kredyty bankowe lub leasingi. Podpisanie umowy gwarancyjnej dotyczy także podmiotów gospodarczych, które chcą ze sobą współpracować na arenie biznesowej, np. podpisać kontrakt lub ubiegać się o udział w przetargu. Z gwarancji bankowej może skorzystać każdy przedsiębiorca, który wykazuje odpowiednio wysoką zdolność kredytową.
Jak długo obowiązuje gwarancja bankowa?
Gwarancje bankowe są ustalane na czas określony regulowany przez umowę gwarancji. Zabezpieczenie najczęściej obowiązuje przez cały okres trwania współpracy pomiędzy dwoma podmiotami. Warto dodać, że wygaśnięcie gwarancji bankowej jest możliwe jeszcze przed upływem terminu wynikającego z podpisanej umowy. To możliwe w kilku sytuacjach:
- zobowiązania na rzecz beneficjenta zostaną w 100% uregulowane,
- beneficjent zrzeknie się gwarancji,
- nastąpi inne zdarzenie określone w umowie jako powód wygaśnięcia umowy gwarancji bankowej.
Często zdarza się, że banki udzielają gwarancji na okres maksymalnie 12 miesięcy. Każda instytucja finansowa może zaproponować inne warunki gwarancji, zależnie od aktualnej oferty przedstawianej dla klientów biznesowych.
Jakie informacje powinny znaleźć się w umowie gwarancji bankowej?
Ostateczny wygląd dokumentu zawierającego warunki gwarancji bankowej jest uzależniony od rodzaju wybranej gwarancji. Najistotniejsze jest to, aby treść zabezpieczenia była jednoznaczna dla każdej strony transakcji, a także nie budziła żadnych wątpliwości. Standardowa umowa gwarancji bankowej powinna zawierać:
- wytyczne odnośnie do chronionej wierzytelności,
- kwotę gwarancji,
- czas trwania umowy,
- dokumenty potwierdzające zdolność kredytową kontrahenta i jego wypłacalność,
- informację o zobowiązaniu do wypłaty świadczenia.
Oprócz powyższych, w dokumencie umowy gwarancji bankowej powinny znaleźć się informacje o formie żądanej zapłaty, czynnikach powodujących ustanie umowy zabezpieczenia, a także formę gwarancji: warunkową lub bezwarunkową. To umowa, w której uczestniczą trzy podmioty: zleceniodawca, beneficjent oraz gwarant, czyli bank.
______
[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19971400939