Akredytywa jest formą płatności w rozliczeniach zagranicznych i krajowych. Akredytywa ułatwia bezgotówkowe rozliczenie międzynarodowych transakcji handlowych. To dlatego, że jest pisemnym zobowiązaniem banku, którego klientem jest kupujący (lub importer), do wypłacenia wskazanemu sprzedającemu (lub eksporterowi) określonej kwoty w uzgodnionym terminie i zarazem terminem ważności akredytywy. Wszystko pod warunkiem dostarczenia do banku pośredniczącego przez beneficjenta dokumentów, które odpowiadają wymogom umowy akredytywy.
Celem akredytywy jest zabezpieczenie transakcji zawartej z wybranym kontrahentem. Do rozliczenia dochodzi dopiero w momencie, gdy dostawca przekaże zamówiony wcześniej towar. Jednocześnie zyskuje gwarancję otrzymania zapłaty w przypadku dopełnienia obowiązków.
Stronami akredytywy mogą być:
Akredytywa otwierana jest przez bank na zlecenie importera. Importer zleca otworzenie akredytywy w celu zapewnienia zapłaty eksporterowi za dostawę dóbr bądź usług. Płatność za wysłanie dóbr lub wykonanie usług jest wypłacana eksporterowi z chwilą okazania przez niego bankowi odpowiednich dokumentów transportowych stwierdzających wywiązanie się z kontraktu handlowego. Akredytywa jest wyjątkowo bezpiecznym instrumentem zabezpieczającym zarówno interesy importera, jak i eksportera.
Jak to wygląda w praktyce? Firma A z Polski decyduje się na zamówienie zagranicznego towaru u dostawcy – firmy X. Jednocześnie zakłada akredytywę w swoim banku. W momencie, gdy firma X wywiąże się z umowy i dostarczy towar, firma A prześle niezbędne dokumenty do banku. Dzięki temu bank będzie mógł wypłacić należne środki firmie X.
Istnieją dwa podstawowe rodzaje akredytywy - dokumentowa i pieniężna. Akredytywa dokumentowa to najczęstsza forma stosowana w przedsiębiorstwach. Bank otrzymuje zlecenie od odbiorcy towaru do zapłaty dostawcy określonej kwoty. Dostawca musi również spełniać szereg niezbędnych warunków określonych w umowie.
Na podstawie akredytywy dokumentowej można wyróżnić:
Akredytywa pieniężna polega na tym, że bank zwraca kwotę wypłaconą kontrahentowi lub zobowiązuje się do skupu weksla trasowanego.
Akredytywa bankowa będzie korzystna szczególnie dla kontrahentów, którzy m.in. nawiązują kontakty z dużymi dostawcami i chcą się zabezpieczyć przed ewentualną utratą pieniędzy, jeśli dostawca okazałby się nieuczciwy. Akredytywę najczęściej stosuje się przy nawiązywaniu relacji handlowych z klientami zagranicznymi lub nowymi partnerami.
Według prawa bankowego bank jest zobowiązany sporządzić umowę pisemną, w której powinny znaleźć się następujące informacje:
Umowa akredytywy sporządzana jest na czas określony. To znaczy, że bank musi dokonać zapłaty przed upływem terminu w akredytywie.
Banki z tytułu akredytywy mogą wymagać od dostawcy towaru pisemnego potwierdzenia wykonania umowy na podstawie:
Umowa akredytywy wygasa wtedy, gdy upłynie jej termin ważności, a w tym czasie zrealizowano wszystkie dostawy zgodnie z ustalonymi warunkami. Aby bank mógł wypłacić kontrahentowi wszystkie środki, musi otrzymać od dostawcy niezbędne dokumenty, wyróżnione powyżej.