BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, to instytucja przetwarzająca dane kredytowe konsumentów i firm. Korzystając z bazy BIK banki i instytucje pożyczkowe mogą szybko przeprowadzić proces weryfikacji zdolności kredytowej wnioskodawców. Kredytobiorca ma jednak pośredni wpływ na to, jakie dane są zbierane i przetwarzane. Poniżej poznasz najważniejsze informacje o zgodzie ogólnej BIK.
Co to jest BIK?
BIK to przedsiębiorstwo założone przez Związek Banków Polskich i wybrane banki komercyjne w 1997 r. Głównym zadaniem Biura Informacji Kredytowej jest gromadzenie, przetwarzanie i dostarczanie danych o transakcjach kredytowych zawieranych w Polsce przez firmy i osoby prywatne. BIK współpracuje zarówno z bankami udzielającymi kredytów, jak i różnymi firmami pożyczkowymi, funduszami kapitałowymi i innymi podmiotami finansowymi.
Jak działa BIK - Biuro Informacji Kredytowej?
Kredytobiorcom BIK kojarzy się głównie ze zdolnością kredytową (scoringiem). To słuszne skojarzenie, ponieważ dane przechowywane w bazach BIK wykorzystywane są do oceny ryzyka kredytowego. Biorąc kredyt, informacja o tym fakcie zostanie zapisana w BIK. Zbierane są także informacje dotyczące terminowości spłat zadłużenia. Gdy będziemy w przyszłości brali kolejny kredyt, kredytodawca może posłużyć się informacjami z BIK celem sprawdzenia, czy jesteśmy rzetelnymi kredytobiorcami.
Obecnie każdy jest w stanie założyć darmowe konto w BIK. Sam raport kosztuje 39 zł, pakiet 6 raportów to koszt 99 zł. W prosty sposób można sprawdzić, jaki jest nasz scoring według BIK. W momencie pisania niniejszego artykułu BIK ma czteropoziomową skalę oceny wiarygodności kredytowej wyrażoną w literach od “A” do “D”.
Rodzaje zgód w BIK
Banki i instytucje finansowe korzystające z baz BIK przy procedurze udzielania kredytów oraz pożyczek działają na podstawie uprzednio udzielonych zgód. Zgody te udzielane są do BIK przez kredytobiorców. Wyróżnia się dwa rodzaje takich zgód:
- zgoda indywidualna
- zgoda ogólna.
Pierwszy wariant - zgoda indywidualna - odnosi się do konkretnego kredytu, który ma status zamknięty. Oznacza to, że został w pełni spłacony. Przyzwolenie na posługiwanie się informacją o spłaconym zobowiązaniu działa nie dłużej niż przez 5 lat liczonych od zamknięcia kredytu. Warto też wiedzieć, że zgoda indywidualna dotyczy zawsze jednego, konkretnego kredytu, a nie całokształtu informacji zw. z naszą historią kredytową.
Zgoda ogólna funkcjonuje na nieco innych zasadach. W tym zakresie kluczowe są prawa kredytobiorcy wynikające z ustawy Prawo bankowe (art. 105a). Zgodnie z nimi kredytobiorca ma prawo do decydowania, jakie dane BIK może przetwarzać.
Zgoda ogólna w BIK - mechanizm działania
Zgoda ogólna w BIK dotyczy wszystkich zaciągniętych kredytów. Ma ona charakter dobrowolny. Oznacza to, że prawo nie przewiduje braku możliwości wycofania takiej zgody lub jej nieudzielenia. W praktyce wiele banków zwykło umieszczać zapis o wyrażeniu zgody ogólnej w głównych elementach umów. Przystępując do podpisania umowy pożyczki lub kredytu, można nie udzielać takiej zgody. Jeśli znajduje się ona już na przygotowanym druku, na prośbę kredytobiorcy bank lub inna firma ma obowiązek zmienić zaznaczenie. Nie ma obowiązku udzielania takiej zgody, chociaż może to być w niektórych przypadkach bardziej opłacalne.
Wyrazić zgodę ogólną w BIK czy nie wyrażać?
Zgoda ogólna w BIK uprawnia instytucję do przechowywania i przetwarzania wszystkich informacji kredytowych. Łatwo wyobrazić sobie pozytywne, jak i negatywne konsekwencje takiego stanu rzeczy. Przeanalizujmy je na wybranych przykładach.
Kolejne spłacane przez nas kredyty pozytywnie wpłyną na całokształt historii kredytowej. Gdy nie odnotowujemy żadnych opóźnień, scoring będzie wyższy, co może się przełożyć na bardziej lukratywne propozycje ze strony instytucji finansowych (np. przy wyborze kredytu hipotecznego). Aby jednak przy weryfikacji kredytodawca mógł wziąć pod uwagę pełną historię, a nie tylko dane poszczególnych kredytów z ostatnich 5 lat, konieczne jest wyrażenie zgody ogólnej BIK. W takim scenariuszu może to się szczególnie opłacać.
Po drugiej stronie można wyobrazić sobie przeciwną sytuację. Wieloletnie problemy ze spłatą zadłużenia będą negatywnie wpływały na historię kredytową. W prostym przełożeniu straci na tym zdolność kredytowa. Wówczas wyrażanie zgody ogólnej BIK może mieć negatywne dla kredytobiorcy konsekwencje.
Odwołanie udzielonej zgody ogólnej w BIK
Jeżeli kredytobiorca zmienił zdanie, istnieje możliwość wypowiedzenia uprzednio udzielonej zgody BIK. W tym celu należy sporządzić odwołanie, które składa się w Biurze Informacji Kredytowej. Należy stworzyć darmowe konto w systemie BIK, pobrać wzór oświadczenia i je wypełnić, a następnie przesłać drogą elektroniczną. Można też przesłać pismo tradycyjną metodą, jednak może to być dłuższy proces. W niektórych sytuacjach możliwy jest także kontakt poprzez bank, który zaakceptował udzieloną zgodę ogólną. Ten wybór zależy jednak od okoliczności i nie należy do ogólnych procedur.
Wrzesień 2021