Leki przeciwbólowe – jakie są wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania?
Po leki przeciwbólowe sięgamy często i chętnie nawet z błahych powodów. Łatwo jest zniwelować ból, nie doszukując się jego głębszych przyczyn, szczególnie że przeciwbólowe tabletki są tanie, łatwo dostępne i w większości są substancjami bezpiecznymi, które przyjmowane w małej ilości nie wywołują poważnych skutków ubocznych.
Większość leków przeciwbólowych dostępna jest bez recepty. Jednak w niektórych przypadkach ich stosowanie jest niewskazane i może stać się przyczyną groźnych powikłań, dlatego należy przyjmować je zgodnie z instrukcjami zapisanymi w ulotce i zaleceniami lekarza. Należy pamiętać, że ból jest sygnałem ostrzegającym np. o pojawieniu się choroby i nie powinien być maskowany.
Skład i działanie leków przeciwbólowych
Leki przeciwbólowe, które możemy dostać w aptece bez recepty, najczęściej zawierają w swoim składzie substancje takie jak paracetamol, ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy, czyli znaną i popularną aspirynę. Należą one do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Paracetamol jako jedyny lek przeciwbólowy nie wykazuje działania przeciwzapalnego. Można go stosować u ciężarnych kobiet od czwartego miesiąca, dzieci, a nawet niemowląt. Ponadto nadaje się dla chorych z zaburzeniami krzepliwości, chorobą wrzodową żołądka, astmą aspirynową oraz uczulonych na kwas acetylosalicylowy. Znajduje powszechne zastosowanie w leczeniu bólu głowy, mięśni, stawów, zębów oraz miesiączkowego.
Paracetamol stosowany krótkotrwale w dawce nieprzekraczającej 4 g na dobę dla osoby dorosłej, jest bezpieczny dla zdrowia. Skutki uboczne występują rzadko i dotyczą przede wszystkim skórnych reakcji alergicznych, np. pokrzywki, rumienia, wysypki.
W przypadku stosowania długotrwałego lub przedawkowania leku może dojść do uszkodzenia wątroby, martwicy, a nawet zgonu. Do przeciwwskazań stosowania paracetamolu należy niewydolność wątroby i nerek. Nie powinny przyjmować go także dzieci poniżej 1 miesiąca życia.
Ibuprofen poza działaniem przeciwbólowym zmniejsza gorączkę oraz obrzęk, a także łagodzi objawy przeziębienia i grypy. Ponadto pomaga w leczeniu bólu pochodzącego z układu kostno-stawowego, np. choroby zwyrodnieniowej stawów. Działa szybko i po upływie doby zostaje wydalony z organizmu wraz z moczem.
Do przeciwwskazań w stosowaniu go należą m.in. ciąża i okres karmienia, niewydolność nerek i wątroby, zaburzenia krzepnięcia krwi oraz nadciśnienie tętnicze. W odróżnieniu od paracetamolu nie mogą zażywać go osoby z chorobą wrzodową żołądka i chorobami jelit.
Krótkotrwałe przyjmowanie w małych dawkach może wywołać objawy niepożądane ze strony układu pokarmowego, np. biegunkę, wymioty, a także objawy alergii skórnych, takie jak pokrzywka, rumień oraz nieżyt nosa. W przypadku przyjmowania długotrwałego bądź w dużej ilości może doprowadzić do niewydolności wątroby i nerek, a także zaburzeń widzenia.
Kwas acetylosalicylowy, czyli popularna aspiryna, wykorzystywany jest w łagodzeniu dolegliwości bólowych, leczeniu przeziębienia i grypy oraz gorączki. Podaje się go także osobom po przebytym zawale serca, z chorobą wieńcową i miażdżycą oraz w przypadku innych chorób układu krążenia.
Nie powinny go stosować za to osoby cierpiące na chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy, kobiety w ciąży (chyba, że jest to bezwzględne zalecenie lekarza) i karmiące, dzieci do 12. roku życia, astmatycy, cukrzycy oraz osoby uczulone.
Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwbólowych, jego długotrwałe stosowanie może stać się przyczyną uszkodzenia wątroby oraz niewydolności nerek, a także bóli głowy, które nasilają się z każdą kolejną dawką leku.
W przypadku przedawkowania często występują szumy w uszach, zawroty głowy i krwotoki. Terapia krótkotrwała oraz małe dawki nie wywołują poważniejszych objawów niepożądanych, ale mogą pojawić się nudności, wymioty i bóle brzucha.
Należy pamiętać, by leki przeciwbólowe stosować po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Specjalista powinien określić bezpieczną dawkę środka przeciwbólowego i okres przyjmowania. Po takiej konsultacji stosowanie leków przeciwbólowych powinno być bezpieczne. Jednak jeśli wystąpią jakiekolwiek reakcje niepożądane – należy ponownie udać się do specjalisty.
