Zęby mleczne – wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Proces wyrzynania zębów mlecznych, zwany inaczej ząbkowaniem, zaczyna się między czwartym a siódmym miesiącem życia dziecka i trwa do około trzeciego roku życia.  Zęby mleczne, podobnie jak zęby stałe, wymagają odpowiedniej higieny, a niekiedy także leczenia stomatologicznego.

W jakiej kolejności i kiedy wyrzynają się zęby mleczne?

Wszystkich zębów mlecznych jest łącznie 20 – cztery kły, osiem siekaczy i osiem zębów trzonowych. Wyrzynają się one najczęściej w szóstym miesiącu życia dziecka, a proces ten trwać może przez około 2,5 roku. Nie ma powodów do obaw, jeśli dwuletni maluch nie ma jeszcze wszystkich ząbków, ponieważ mogą się one pojawić dopiero w okolicach trzeciego roku życia.

Porada lekarska może okazać się niezbędna, jeśli po tym czasie nadal nie będą widoczne oznaki ząbkowania. Jeśli zęby mleczne nie wykształcą się w porę, w przyszłości dziecko może borykać się z wadami zgryzu, a także zaburzeniami pracy układu pokarmowego.

Zęby mleczne wyrzynają się zazwyczaj w określonej kolejności:

• dolne jedynki – między 6. a 11. miesiącem życia malucha;
• górne jedynki – między 6. a 12. miesiącem;
• górne dwójki – między 6. a 16. miesiącem;
• dolne dwójki – między 7. a 18. miesiącem;
• trójki – między 15. a 24. miesiącem;
• czwórki – między 10. a 19. miesiącem;
• piątki – między 21. a 31. miesiącem życia.

Czas wyrzynania się zębów mlecznych wynika z uwarunkowań genetycznych, dlatego ewentualne zmiany w kolejności nie powinny stanowić powodu do zmartwień.

Jak dbać o zęby mleczne?

Wraz z rozpoczęciem ząbkowania niezbędne jest wdrożenie odpowiedniej higieny. Mleko matki nie powoduje próchnicy ani podrażnienia dziąseł, ale jeśli do jadłospisu malucha zostaną włączone zupy, soki i owoce, odczyn w jego ustach zmieni się na kwaśny. Rolę szczoteczki może pełnić gaza namoczona w naparze z rumianku. Wystarczy przecierać nią dziąsła, błony śluzowe i język dziecka. Wpłynie to także korzystnie na nieprzyjemne dolegliwości związane z ząbkowaniem.

U starszych dzieci konieczna może okazać się zmiana diety. Próchnicy lepiej zapobiegać, niż ją leczyć, dlatego ważne jest, by ograniczyć produkty bogate w cukier, a słodzone napoje i soki zastąpić wodą mineralną.

Dzieci w okolicach 12-24 miesiąca życia zaczynają naśladować zachowania rodziców, dlatego jest to odpowiednia pora, by pokazać im, że dbanie o zęby jest ważnym codziennym rytuałem. Maluchy mogą używać pasty do zębów z fluorem, jeżeli rodzice są pewni, że dziecko jej nie połyka. Na początku wystarczy niewielka ilość równa ziarnku grochu.

Jeśli dziecko nie jest zainteresowane szczotkowaniem zębów, skuteczne może okazać się potraktowanie tej czynności jako zabawy. Sprawdzą się tutaj szczoteczki z ulubionymi postaciami z bajek oraz pasty w owocowych smakach. Niech dziecko samo wybierze swoją szczoteczkę, pastę i kubeczek.

Aby dziecko jeszcze bardziej zachęcić do mycia zębów najlepiej robić to jednocześnie razem z nim, bawiąc się przy tym – licząc ząbki, nazywając je imionami bohaterów z kreskówek, ustawiając timer, szeroko się uśmiechając i powtarzając jaki dziecko ma piękny uśmiech. Wykonaną czynność można nagrodzić niewielkim upominkiem – naklejkami czy książeczką edukacyjną.

Czy zęby mleczne należy leczyć?

Zęby mleczne, podobnie jak zęby stałe, powinny być leczone. Mitem jest stwierdzenie, że skoro mleczaki po czasie wypadają, to nie opłaca się ich leczyć – zdrowe ząbki kilkulatka to zdrowe zęby przyszłego dorosłego. Przed próchnicą skutecznie zabezpieczą zabiegi lakowania lub lakierowania.

Jeśli jednak zęby mleczne są już widocznie zniszczone, dentysta może wykonać lapisowanie, czyli zaimpregnowanie ich solami srebra. To powstrzyma próchnicę oraz pozwoli mleczakom wypaść naturalnie.

Nieprawidłowe ułożenie dziecka podczas snu lub karmienie go butelką może skutkować wadami zgryzu, a także nieprawidłowościami w wykształcaniu się mięśni twarzy. Z tego powodu lekarze niekiedy zalecają korzystanie z płytki przedsionkowej, dzięki której dziecko ćwiczy odpowiednie mięśnie, odpowiadające za prawidłowy kształt żuchwy i szczęki. W przypadku zębów mlecznych nie stosuje się leczenia ortodontycznego.

Ząbkowanie to proces, który pojawia się między szóstym miesiącem, a trzecim rokiem życia dziecka. Nauczenie dziecka dbania o prawidłową higienę jamy ustnej zaowocuje w przyszłości brakiem problemów dentystycznych. Ważne, by uczyć je rytuału szczotkowania zębów już od najmłodszych lat. Więcej na temat ząbkowania przeczytasz w artykule „Jakie są objawy ząbkowania?”