Jakie są objawy ząbkowania?

Ząbkowanie to etap wyrzynania się zębów mlecznych u dziecka. Często wiąże się z nim wiele uciążliwych dla maleństwa i jego rodziców objawów. Proces ząbkowania jest długotrwały, więc warto znaleźć skuteczne metody walki z bólem wrażliwych dziąseł niemowlaka.

Ząbkowanie u dzieci – jak i kiedy przebiega ten proces?

Ząbkowanie jest zjawiskiem bardzo zindywidualizowanym i u każdego dziecka może dawać inne objawy, ale i występować w innych ramach czasowych. Kolejność wyrzynania się ząbków może być różna u poszczególnych maluszków. Cały proces wychodzenia zębów mlecznych trwa ok. 1,5 roku do 2 lat. Średnio co pół roku pojawiają się 4 nowe zęby. Pierwszy ząb pojawia się zazwyczaj u dzieci w wieku 6–7 miesięcy, warto jednak wiedzieć, że czas wyrzynania się ząbków jest uwarunkowany genetycznie: jeśli któreś z rodziców bardzo wcześnie rozpoczęło etap ząbkowania, istnieje duże prawdopodobieństwo, że u potomstwa pierwszy ząbek również może pojawić się już w okolicach 3 miesiąca życia. I odwrotnie: jeśli rodzice doczekali się pierwszych zębów dopiero bliżej roczku, ich dziecko również może późno zacząć ząbkowanie. Zanim ząb pojawi się w buzi maluszka, mija sporo czasu. Cały proces wyrzynania się zęba trwa kilka miesięcy, jednak zwykle dopiero ostatni, kilkudniowy etap, polegający na przebiciu się mleczaka przez dziąsło daje nasilone objawy ząbkowania.

Najpopularniejsze objawy ząbkowania

Niektóre objawy ząbkowania, jak obfite ślinienie się i wkładanie wszystkiego do buzi, mogą mieć charakter niemal ciągły, inne pojawiają się tuż przed uwidocznieniem się ząbka w buzi dziecka. Nasilenie objawów następuje w chwili wyrzynania się zęba – proces ten trwa od 3 do 5 dni. To właśnie wtedy dziecko może zmagać się z wyjątkowo nieprzyjemnymi dolegliwościami. Nie wszystkie popularne objawy ząbkowania wystąpią u każdego dziecka Niektóre dzieci przechodzą przez ząbkowanie niemal bezobjawowo, inne walczą z całym wachlarzem przykrych symptomów wyrzynania się ząbków. 

Objawy ząbkowania u niemowląt można podzielić na typowe i nietypowe. Wśród objawów typowych wymienić trzeba obfite ślinienie się, wkładanie wszystkiego do buzi, wyraźnie zaczerwienione i rozpulchnione dziąsła, podwyższoną temperaturę ciała (do ok. 37,5–38 stopni Celsjusza), drażliwość i płaczliwość. Dość popularnym objawem wyrzynania się ząbków są także trudności ze spaniem. Ze względu na to, że dziąsła ząbkującego niemowlęcia są bardzo wrażliwe i obolałe, w czasie wyrzynania się ząbków dziecko może jeść zdecydowanie mniej niż wcześniej. Brak apetytu przy ząbkowaniu jest zupełnie normalna i jeśli tylko dziecko przyjmuje odpowiednią ilość płynów, nie trzeba się niepokoić. Organizm dziecka nadrobi straty żywieniowe, gdy tylko maluch poczuje się lepiej. Utrata apetytu jest objawem ząbkowania dotykającym zarówno dzieci jedzące już pokarmy stałe, jak i niemowlęta karmione wyłącznie mlekiem, jeszcze przed rozszerzeniem diety. Dzieje się tak dlatego, że dziecku ból sprawia nie tylko przeżuwanie pokarmów, ale i odruch ssania. Jeśli malec kategorycznie odmawia przyjęcia piersi lub butelki, można spróbować podać mu trochę mleka łyżeczką.

Wśród mniej powszechnych objawów ząbkowania u dzieci wymienić trzeba katar i kaszel. Wiele osób myli te symptomy z typowym przeziębieniem. Jeśli objawy nie mijają po 2–3 dniach, koniecznie trzeba zgłosić się z dzieckiem do pediatry, ząbkowanie może wywołać kaszel lub katar, ale może także przyczynić się do spadku odporności u dziecka.

Objaw ząbkowania, na który szczególnie trzeba uważać to biegunka. Ma raczej łagodny przebieg i powinna ustąpić po 2–3 dniach. Ważne jest, by w tym czasie szczególnie zadbać o higienę maluszka, często zmieniać pieluszki, wietrzyć skórę, natłuszczać ją dobrymi kosmetykami dla dzieci, ponieważ łatwo o bolesne odparzenia.

Do nietypowych objawów ząbkowania zaliczyć należy problemy skórne: u dziecka może wystąpić wysypka na całej powierzchni ciała, niemal purpurowe rumieńce na policzkach i zaczerwienienie skóry. Równie nietypowe jest łzawienie oczu, które wraz z objawami skórnymi często jest przez rodziców błędnie interpretowane jako reakcja alergiczna.

Czy przy tak wielu, różnorodnych objawach wyrzynania się mlecznych zębów jest coś, co powinno niepokoić rodziców maleństwa? Gorączka utrzymująca się ponad 48 godzin, pojawienie się ropnia, krwiaka lub zasinienia w miejscu, w którym wyrasta ząb oraz odmawianie przez dziecko przyjmowania płynów to sytuacje, w których koniecznie należy skontaktować się z pediatrą. Pozostałe objawy można łagodzić domowymi sposobami, czekając cierpliwie aż ząbek wyrośnie ponad dziąsło.

Domowe sposoby na uśmierzanie bólu przy ząbkowaniu

Najpopularniejszą metodą na uśmierzenie bólu jest podawanie dziecku gryzaków. Najlepiej, gdy są wypełnione specjalnym żelem. Taki gryzak należy przed podaniem dziecku wyparzyć, a następnie schłodzić w lodówce. Nie należy schładzać gryzaków w zamrażarce, gdyż może to spowodować podrażnienie delikatnej śluzówki w jamie ustnej maluszka, a w skrajnych przypadkach może być przyczyną odmrożeń rączek. Na rynku istnieje wiele różnych gryzaków dla niemowląt, metodą prób i błędów trzeba znaleźć takie, które odpowiadają naszemu dziecku. Jeśli malec odczuwa silny świąd dziąseł, najlepszy będzie gryzak z wypustkami, ale jeśli maluszek ma bardzo wrażliwe, mocno napuchnięte dziąsełka, lepszy będzie gładki gryzak. Zamiast tradycyjnego gryzaka można podać dziecku schłodzone, twarde warzywo, np. marchew. Trzeba tylko pamiętać o tym, by za każdym razem był to świeży kawałek warzywa, obrany i umyty. Jeśli dziecko używa takiego naturalnego gryzaka, trzeba go cały czas pilnować, ponieważ istnieje ryzyko odłamania się kawałka warzywa, co może grozić zadławieniem.

Niektórym dzieciom bardzo pomaga masaż dziąseł. Specjalne nakładki na palec można kupić w sklepie z akcesoriami dla niemowląt. Jeśli jednak widzimy, że maluszek odwraca głowę i zaciska usta, nie należy wykonywać masażu za wszelką cenę – nie wszystkie dzieci lubią ten sposób walki z objawami ząbkowania.

W sytuacji, gdy dziecko bardzo płacze i nie może spać, można podawać mu leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe z ibuprofenem. Dostępne są w formie doustnej lub jako czopki. Dawkę należy dostosować do wieku i wagi maluszka. Można także nabyć w aptece żele chłodzące, którymi smaruje się dziąsła, jednak trzeba wiedzieć, że ich działanie jest krótkotrwałe.

W okresie ząbkowania wiele maluszków potrzebuje większej uwagi i czułości ze strony rodziców. Przytulanie, noszenie na rękach, bujanie, śpiewanie kołysanek – wszystko to pomoże dziecku zredukować stres związany z bólem. Przy usypianiu ząbkującego niemowlaka pomocny może się okazać szum suszarki do włosów czy specjalnej, szumiącej przytulanki.