Przejdź do treści

Dziecko w ogniu krytyki – jak nauczyć je radzić sobie ze stresem?

Udostępnij:

Stres jest naturalną reakcją organizmu na bodźce płynące z otoczenia, która może wywoływać zarówno mobilizację, jak również lęk i napięcie. Jego skutki dotykają nie tylko osoby dorosłe, ale także maluchy, które silniej przeżywają nieprzyjemne sytuacje w przedszkolu lub szkole. Stresu u dzieci nie da się uniknąć ani powstrzymać, ale można pomóc im sobie z nim radzić.

Przyczyny, objawy i skutki stresu u dzieci

Stres u dzieci może mieć wiele przyczyn, wśród których wymienić można sytuacje nowe dla malucha, konflikty rodzinne, rozdzielenie z rodzicami. Stres wywołują także zmiany w życiu, z którymi dziecko sobie nie radzi, np. rozwód rodziców, problemy z nauką, nadmiar obowiązków, nowa szkoła, przeprowadzka, śmierć bliskiego członka rodziny, śmierć ukochanego zwierzęcia czy też pojawienie się na świecie rodzeństwa. Lęk mogą wywoływać również na pozór błahe sytuacje, takie jak udział w przedstawieniu, kłótnia z kolegą czy szkolna wycieczka.

Stres u dzieci w wieku przedszkolnym może objawiać się m.in.: bólami brzucha i głowy, wymiotami, moczeniem się w nocy, zaburzeniami snu, ssaniem kciuka, koszmarami, kołysaniem się, jąkaniem, częstym oddawaniem moczu. Maluchy stają się rozdrażnione, agresywne i płaczliwe. U dzieci starszych, prócz typowych objawów somatycznych, pojawia się także dekoncentracja, zaniedbywanie obowiązków, pesymizm, senność, wycofanie z kontaktów oraz uciekanie w gry komputerowe.

Długotrwały stres u dzieci może mieć poważne skutki w przyszłości. Dorośli, którzy w dzieciństwie przeżywali nerwowe sytuacje, częściej cierpią na depresję, zaburzenia lękowe, nowotwory, choroby serca czy też spadek odporności organizmu. Trudniej jest im osiągnąć sukcesy w życiu zawodowym i prywatnym. Często izolują się od znajomych i rodziny, a także sięgają po używki, takie jak papierosy, alkohol czy narkotyki.

Jak nauczyć dziecko radzenia sobie ze stresem?

Smutna dziewczynka w samochodzie wygląda przez okno

Dziecka nie da się uchronić przed stresem, ale można je nauczyć radzenia sobie z nieprzyjemnymi sytuacjami. Najważniejsze jest zapewnienie mu poczucia stabilizacji i bezpieczeństwa, poświęcanie uwagi, bliskość fizyczna, np. przytulanie, głaskanie. Bardzo cenne są także rozmowy z dzieckiem na temat minionego dnia, zadawanie pytań i pozwolenie, by opowiedziało o tym, co je niepokoi lub czego się obawia.

Skuteczne jest również kreowanie różnych scenariuszy, wspólne szukanie rozwiązań stresujących sytuacji, oswajanie z lękiem. Ważna jest też obserwacja zachowań dziecka i rozmowa z wychowawcą lub szkolnym psychologiem o jego problemach.

Malucha nie można krytykować ani wyśmiewać, nie należy go straszyć i wywoływać presji. Jeśli na przykład nie radzi sobie z nauką, należy mu okazać wsparcie, zrozumienie i zaoferować pomoc w odrabianiu lekcji albo nawet korepetycje.

W redukowaniu stresu u dziecka pomogą aktywność fizyczna oraz czas na odpoczynek i relaks. Po przyjściu ze szkoły, zamiast od razu zaganiać malucha do odrabiania lekcji, warto najpierw wyjść z nim na spacer, pobawić się na placu zabaw, pograć w piłkę lub zapewnić rozrywkę w domu, np. zagrać w grę planszową, rysować, układać puzzle.

Dziecko powinno mieć ustalony rytm dnia oraz regularne pory snu. Przed pójściem spać powinno się wyciszyć, dlatego niewskazane jest oglądanie telewizji, granie w gry komputerowe, które pobudzają. Ten czas lepiej wykorzystać na przeczytanie bajki, snucie marzeń, wesołe opowieści. Snu malucha nie powinny także zakłócać żadne hałasy.

Stres u dziecka – kiedy potrzebna jest terapia?

Jeśli mimo starań rodziców stres u dziecka nie zmniejsza się, pomocna może się okazać wizyta u specjalisty. Niekiedy przyczyna jego lęków leży znacznie głębiej, a rozmowa z psychologiem pomoże znaleźć ich źródło oraz zastosować środki zaradcze. Terapia trwa zazwyczaj co najmniej kilka miesięcy i odbywa się raz w tygodniu. Dziecko można zapisać również na warsztaty radzenia sobie ze stresem.

Smutny chłopiec na rękach u mamy

Mimo że stres jest całkowicie naturalną reakcją organizmu, maluchy mogą odczuwać go znacznie silniej niż osoby dorosłe. Ważne jest żeby oswoić malucha ze stresem, by w przyszłości wiedział jak prawidłowo reagować w trudnych chwilach. Więcej o stresie przeczytasz w artykule „Lęk separacyjny u przedszkolaka”.

Udostępnij:

Miłośnik wszelkiej aktywności. Relaksuje go rower i dobre kino akcji – najchętniej oglądane razem z dzieciakami

Ceni sobie wolny czas, choć ciągle ma go za mało. Uważa, że nie ma takiej pogody, która uniemożliwia jazdę na rowerze. Dzieci są dla niego nieustającą inspiracją.