Przedszkole integracyjne – poznaj wady i zalety tego rozwiązania

Przedszkole integracyjne to placówka, do której uczęszczają jednocześnie dzieci zdrowe oraz dzieci niepełnosprawne. Niepełnosprawność może być różna – zarówno fizyczna, umysłowa, jak i emocjonalna. Przedszkole integracyjne to nie przedszkole specjalne, czyli takie, które jest dedykowane wyłącznie dzieciom z niepełnosprawnością. W przedszkolu integracyjnym dzieci niepełnosprawne stanowią mniejszość. Jak taka integracja się  odbywa, kto i w jaki sposób może na niej skorzystać?

Jak działa przedszkole integracyjne?

Sposób działania przedszkola integracyjnego jest podobny do każdego „zwykłego” przedszkola. Zasadnicza różnica polega na tym, że uczęszczają do niego zarówno dzieci zdrowe, jak i niepełnosprawne. Ma ono wiele ułatwień dla dzieci wymagających specjalnej opieki, przystosowuje też program nauczania do dzieci słabszych intelektualnie lub wolniej się rozwijających. Jednak kompetencje malucha po opuszczeniu takiego przedszkola są porównywalne do kompetencji dziecka po tradycyjnym przedszkolu.

Idea leżąca u podstaw przedszkola integracyjnego opiera się na przekonaniu, że uczenie dzieci pełnosprawnych i niepełnosprawnych w oddzielnych placówkach działa na niekorzyść obu grup. Niepełnosprawne dzieci w przedszkolu specjalnym nie mają kontaktu ze swoimi pełnosprawnymi rówieśnikami, przez co izolują się, wstydzą własnej niepełnosprawności. Tymczasem dzieci w przedszkolu tradycyjnym, otaczając się tylko pełnosprawnymi rówieśnikami, również mają zakłamany obraz społeczeństwa, tracą szansę na kontakt z odmiennością i wykształcenie silniejszej empatii.

 
Dziecko w wieku przedszkolnym jest bardzo otwarte na inność. Kontakt z dzieckiem o odmiennych możliwościach, potrzebach czy wyglądzie nie stanowi dla niego problemu. Dopiero izolacja sprawia, że dziecko w wieku szkolnym zaczyna wykształcać uprzedzenia, szybko podsycane przez grupę rówieśniczą. Przedszkole integracyjne wychodzi naprzeciw tego rodzaju sytuacjom, pomaga im zapobiegać poprzez przełamywanie barier.

W praktyce grupy w przedszkolu integracyjnym składają się przynajmniej w 2/3 z dzieci pełnosprawnych. 1/3 mogą stanowić dzieci o różnym rodzaju i stopniu niepełnosprawności, choć często odsetek ten jest mniejszy. Nie wszystkie przedszkola integracyjne są przystosowane do każdego rodzaju niepełnosprawności. Przystosowanie obejmuje bowiem zarówno sprzęt, jak i personel.

Zalety przedszkola integracyjnego

 
Przedszkole integracyjne ma zalety wynikające zarówno z jego struktury, jak i działania prospołecznego. Zacznijmy od zalet strukturalnych. Po pierwsze grupy w przedszkolu integracyjnym są odpowiednio mniejsze, by opiekunkom łatwiej było zapewnić odpowiednią opiekę wszystkim dzieciom.

Po drugie każdą z grup opiekują się przynajmniej dwie osoby, z których przynajmniej jedna jest pedagogiem specjalnym. W praktyce oznacza to, że liczba dzieci w przeliczeniu na jednego opiekuna jest znacznie mniejsza, niż w tradycyjnym przedszkolu (dla porównania: może być to 15 dzieci na 2 opiekunki, zamiast 30 na 1).

Po trzecie dzieci w przedszkolu integracyjnym pozostają pod opieką nie tylko pedagogów przedszkolnych i specjalnych, ale również wielu specjalistów – psychologów, terapeutów, logopedów itd. Poza tradycyjnymi zajęciami mogą uczestniczyć w sesjach np. muzykoterapii i innych zajęciach, które dla pełnosprawnych dzieci będą stanowić dobrą zabawę lub przyjemną relaksację, a wybawione i zrelaksowane dziecko zachowuje się lepiej także po wyjściu z przedszkola.

Druga grupa zalet ma charakter społeczno-psychologiczny i opiera się na rozwoju emocjonalnym dziecka. Pełnosprawne dziecko w przedszkolu integracyjnym uczy się otwartości, wyrozumiałości, tolerancji. Dzieci niepełnosprawne, widząc te cechy u innych, również stają się bardziej otwarte, ufne i śmiałe.

Wady przedszkola integracyjnego

Przedszkole integracyjne nie ma żadnych wad wynikających z jego charakteru, struktury czy programu. Jedynym zahamowaniem przed tego typu placówką mogą być uprzedzenia. Paradoksalnie nie są to uprzedzenia dzieci, które w tym przedszkolu miałyby spędzać po kilka godzin dziennie, ale ich rodziców. Dzieci w przedszkolu nie mają bowiem jeszcze wykształconych uprzedzeń wobec inności i niepełnosprawności. Te pojawiają się dopiero w szkole.

Przedszkole integracyjne działa pod tym względem prewencyjnie – dzieci widzą, że niepełnosprawność nie jest powodem do żartów. Tego typu doświadczenie może uwrażliwić dziecko na wszelkiego rodzaju wykluczenie społeczne, oparte zarówno na niepełnosprawności, jak i innych uprzedzeniach.

Ceny w przedszkolu integracyjnym

Przedszkole integracyjne nie jest w żaden sposób droższe od typowego przedszkola niepublicznego, ale podlega tym samym prawom rynku, co inne placówki. Wysokość czesnego zależna jest od regionu, sposobu zarządzania, kwalifikacji personelu itp. Czesne w przedszkolu integracyjnym może więc wynieść zarówno 500 zł, jak i 1000 zł.

Warto jednak dowiedzieć się, jakie są dodatkowe opłaty. Niektóre przedszkola pobierają opłatę wpisową. Czasem wyżywienie jest wliczone w czesne, jednak częściej jest ono dodatkowo płatne (10–15 zł/dzień). W niektórych przedszkolach integracyjnych zajęcia terapeutyczne są bezpłatne dla wszystkich dzieci, w innych rodzice dzieci pełnosprawnych, jeśli ich pociechy chcą na nie uczęszczać, muszą ponosić dodatkowe koszty.