Dynia - właściwości odżywcze

Dynia obecnie dość jednoznacznie kojarzona jest z sezonem jesienno-zimowym i przede wszystkim z Halloween – świętem szczególnie rozpowszechnionym w Stanach Zjednoczonych, ale zdobywającym też coraz większą popularność w Polsce. Warzywo to nie pełni jednak wyłącznie funkcji dekoracyjnej, ponieważ jest bardzo smaczne i wartościowe w składniki odżywcze. Jakie są właściwości dyni? Kiedy warto po nią sięgnąć? Sprawdźmy!

Dynia – kilka słów o jej historii i pochodzeniu

Nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, ale dynia jest jedną z najstarszych uprawowych roślin na świecie. W ramach ciekawostki warto dodać, że jej nasiona odnaleziono nawet w meksykańskich grobowcach, które liczą sobie ponad 10 000 lat. Dynia była również powszechnie wykorzystywana m.in. przez Inków blisko 4000 lat p.n.e. Jak wiele innych egzotycznych warzyw, owoców czy przypraw dynia trafiła do Europy stosunkowo późno, bo dopiero w XVIII wieku.

Omawiana roślina należy do rodziny dyniowatych i liczy około 20 gatunków – jest rośliną jednoroczną. W warunkach naturalnych dynia rośnie w ciepłej oraz gorącej strefie klimatycznej, głównie w Ameryce Środkowej i Południowej. Najbardziej popularnym gatunkiem dyni jadalnej jest dynia zwyczajna.

Ponadto w naszej strefie klimatycznej dobrze rosną takie gatunki jak dynia piżmowa i dynia olbrzymia. Choć do jedzenia wykorzystuje się przede wszystkim miąższ owoców, jej liście również są jadalne i do tego bardzo smaczne. 

Dynia – właściwości lecznicze i kulinarne

Wspaniałe właściwości dyni sprawiają, że jest ona ceniona nie tylko w kuchni, ale też w lecznictwie. Co takiego może zaoferować? Między innymi moc aminokwasów, fitosterole (czyli sterole roślinne), cynk, fosfor, żelazo, spore pokłady beta-karotenu oraz witaminy A. Tych ostatnich jest jednak najwięcej w dyni spożywanej na surowo, bo w trakcie obróbki termicznej ulegają one częściowemu zatraceniu. 

Ze względu na obecność wspomnianego beta-karotenu, który jest silnym przeciwutleniaczem, dynia jest warzywem o właściwościach przeciwnowotworowych, a ponadto obniża ona poziom „złego” cholesterolu i reguluje ciśnienie. Dynia jest niskokaloryczna, więc powinna na stałe zagościć w jadłospisie osób walczących o szczupłą sylwetkę. Zawiera ona spore ilości błonnika pokarmowego, ma działanie odkwaszające organizm i pomaga oczyścić go z toksyn. Wszystko to odgrywa ogromnie ważną rolę w procesie odchudzania. 

Pestki dyni – właściwości 

Równie cenne co miąższ są same pestki dyni. Od dawna wiadomo, że stanowią one fantastyczny środek na różnego rodzaju pasożyty, m.in. owsiki. Najlepsze efekty przynosi spożywanie pestek świeżych. Ponadto z pestek dyni wytwarza się dobroczynny olej – należy on do pełnowartościowych tłuszczów roślinnych, zawiera blisko 80 proc. nienasyconych kwasów tłuszczowych. 

Olej ma charakterystyczny orzechowy zapach i smak, tłoczony jest na zimno z nieprażonych pestek. Stanowi on prawdziwą skarbnicę witamin A, C, E, D oraz witamin z grupy B. Olej ten znajduje zastosowanie zarówno w kosmetyce (wygładza zmarszczki, przeciwdziała rozstępom, doskonale nawilża suchą skórę, ma działanie rozjaśniające), jak i w sztuce kulinarnej. Nie nadaje się on do smażenia – przeznaczony jest do spożywania na surowo. 

Dynie ozdobne 

Dynia ma szereg zastosowań – można ją jeść (świetnie smakuje dodawana do mięs, a także w formie deserów), można z jej pomocą zadbać o zdrowie i wygląd, a także… upiększyć swój ogród! Do tego celu służą tak zwane dynie ozdobne. W praktyce są one zazwyczaj rozmaitymi odmianami dyni olbrzymiej i zwyczajnej. 

Należy pamiętać, że nie nadają się do spożycia. Dynie ozdobne mają bardzo różne kształty i przybierają najróżniejsze barwy – od popularnej pomarańczowej, po krwistoczerwoną. Z racji tego, że dobrze rosną w naszej strefie klimatycznej i są stosunkowo proste w uprawie, mogą zdobić ogród naszym niewielkim wysiłkiem i przez długi czas.